Traditional dances in SpainBibliometric study based on high impact search engines

  1. Roser Penalva Martínez 1
  2. Antonio Francisco Arnau Mollá 1
  3. Francisco Javier Romero Naranjo 1
  1. 1 Universitat d'Alacant
    info

    Universitat d'Alacant

    Alicante, España

    ROR https://ror.org/05t8bcz72

Revista:
Retos: nuevas tendencias en educación física, deporte y recreación

ISSN: 1579-1726 1988-2041

Año de publicación: 2024

Número: 51

Páginas: 18-31

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Retos: nuevas tendencias en educación física, deporte y recreación

Resumen

El propósito de esta investigación es realizar un análisis bibliométrico sobre las danzas tradicionales en España con la finalidad de parcelar de manera académica todos los datos obtenidos. Se analizó un total de N=224 artículos publicados entre 2012 y 2022 e indexados en Web of Science. Se utilizó un diseño ex post facto retrospectivo y un análisis de frecuencias realizadas en el programa Excel de Mircrosoft. Los documentos estudiados permitieron clasificar todas las publicaciones por géneros y áreas (danza, historia, sociología, educación, etnomusicología, antropología, musicología, etc), así como autores mas prolíficos y mayor número de citas entre otros aspectos. Como principales resultados se observó que predominaron los documentos de primer orden en formato artículo y escritos en español siendo el flamenco el género más aludido y la Danza el área más representativa. El año más prolífico fue 2020 y el más citado el 2017. Destacaron por número de publicaciones las revistas Música Oral del Sur y La Madrugá, y la editorial de la Universidad de Múrcia. Por el contrario, en cuanto a número de citas predominaron la revista Leisure Studies y la editorial Taylor & Francis. El autor más significativo fue Vargas-Macias, A. y el más citado Matteucci, X. Este estudio podría tomarse como punto de partida para futuras investigaciones sobre las danzas tradicionales en España.

Referencias bibliográficas

  • Aguilar Herrero, M., García Fernández, C. M., & Gil del Pino, C. (2021). Efectividad de un programa educativo en Educa-ción Física para fomentar las habilidades socioafectivas y prevenir la violencia en educación primaria. Retos, 41, 492-501. https://doi.org/10.47197/retos.v0i41.82683
  • Alonso-Marco, M., & Romero-Naranjo, F. J. (2022). Introducción al análisis cinemático de los movimientos básicos de la percusión corporal según el Método BAPNE. Retos, 46, 950–971. https://doi.org/10.47197/retos.v46.94773
  • Álvarez-Ibáñez, D., & Fernández-Hawrylak, M. (2022). Impacto emocional de la actividad física: emociones asociadas a la actividad física competitiva y no competitiva en educación primaria. Retos, 45, 290–294. https://doi.org/10.47197/retos.v45i0.92549
  • Álvarez-Morales, L. J., & Romero-Naranjo, F. J (2019). Pilot study into executive functions with muslim and christian pupils in the city of Ceuta using body percussion. The European Proceedings of Social & Behavioural Sciences EpSBS, 60, Arti-cle 92. https://dx.doi.org/10.15405/ epsbs.2019.04.02.92
  • Andreu-Cabrera, E., & Romero-Naranjo, F. J. (2021). Neuromotricidad, Psicomotricidad y Motricidad. Nuevas aproximaciones metodológicas. Retos, 42, 924–938. https://doi.org/10.47197/retos.v42i0.89992
  • Arnau-Mollá, A. F., & Romero-Narnjo, F. J. (2020). Quantita¬tive study on selective attention in children aged 8-9 years through bodypercussion. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences, 84(6), 50-60. https://doi.org/10.15405/ epsbs.2020.05.6
  • Arnau-Mollá, A., & Romero-Naranjo, F. (2022a). A bibliometric study on body percussion based on high impact search engines. Retos, 45, 679-692. https://doi.org/10.47197/retos.v45i0.92653
  • Arnau-Mollá, A. F., & Romero-Naranjo, F. J. (2022b). Body percussion as a pedagogical resource. Bibliometric study on body percussion based exclusively on secondary search engines. Retos, 46, 809–825. https://doi: 10.47197/retos.v46.95178
  • Baena Chicón, I. (2016). Tratamiento coreográfico en el baile flamenco. Revista del Centro de Investigación Flamenco Telethusa, 9(Extra 11), 11-14.
  • Barce, R. (1999). Baile. In Diccionario de la música española e hispanoamericana: Baa-wehai – Cancio Yngautiaga. Soc. General de Autores y Editores.
  • Brooks, L. M. (1998). Spain. In: International Encyclopedia of Dance: A Project of Dance Perspectives Foundation, Inc (Vol. 5). Oxford University Press.
  • Buckland, T. (1983). Definitions of Folk-Dance—Some Explorations. Folk Music Journal, 4(4), 315-332.
  • Burbano Pantoja, V. M., Cárdenas Remolina, M. C, & Valdivieso Miranda, M. A. (2021). Influencia de un programa de juegos pueriles sobre la coordinación motriz en estudiantes de educación básica. Retos, 42, 851-860. https://doi.org/10.47197/retos.v42i0.87421
  • Casares, E. (Ed.) (1999). Danza. In Diccionario de la música española e hispanoamericana: Corella Fattoruso, Jorge Osvaldo. Soc. General de Autores y Editores.
  • Craine, D., & Mackrell, J. (2000). The Oxford Dictionary of Dance. Oxford University Press.
  • de las Heras Monastero, B., & Delgado Granados, P. (2022). The Feminine Section and the Political Instrumentalization of Flamenco Dance during the Franco Dictatorship (1940-1975). Hse-Social and Education History, 11(2), 155-181. https://doi.org/10.17583/hse.9916
  • Di Russo, S., & Romero-Naranjo, F. J. (2023). Body percussion and traditional dances. The case of Ball dels Moretons in Mallorca. Retos, 49, 442–458. https://doi.org/10.47197/retos.v49.97609
  • Flores Abat, L. X., Flores, M. À., Monjo i Mascaró, J. L., y Tomás Loba, E. del C. (2011). La jota al País Valencià: Algunes consideracions [La jota al País Valencià: Some considerations]. Caramella: revista de música i cultura popular, 24, 30-51.
  • Friedland, L. (1998). Folk Dance History. In International Encyclopedia of Dance: A Project of Dance Perspectives Foundation, Inc (Vol. 3). Oxford University Press.
  • Garcia Dantas, A., Amado Alonso, D., Antonio Sanchez-Miguel, P., & del Rio Sanchez, C. (2018). Factors Dancers Asso-ciate with their Body Dissatisfaction. Body Image, 25, 40–47. https://doi.org/10.1016/j.bodyim.2018.02.003
  • Gradante, W. (2001). Baile. In The New Grove Dictionary of Music and Musicians (Vol. 2). OXFORD University Press
  • Ibáñez Ayuso, M. J., Limón Mendizabal, M. R., & Ruíz-Alberdí, C. M. (2023). La escuela: Lugar de significado y com-promiso [School: Place of meaning and commitment]. Teoría de la Educación. Revista Interuniversitaria, 35(1), 47-64. https://doi.org/10.14201/teri.27858
  • Kaeppler, A. L. (2001). Ethnochoreology. In The New Grove Dictionary of Music and Musicians (Vol. 8). Oxford University Press.
  • Kroher, N., Diaz-Banez, J.-M., Mora, J., & Gomez, E. (2016). Corpus COFLA: A Research Corpus for the Computational Study of Flamenco Music. Acm Journal on Computing and Cultural Heritage, 9(2), 10. https://doi.org/10.1145/2875428
  • Luis-de Cos, G., Arribas-Galarraga, S., Luis-de Cos, I., & Arruza Gabilondo, J. A. (2019). Competencia motriz, compro-miso y ansiedad de las chicas en educación física [Motor competence, commitment, and anxiety in girls during physical education clases]. Retos, 36, 231-238. https://doi.org/10.47197/retos.v36i36.64243
  • Matteucci, X. (2014). Forms of body usage in tourists’ experiences of flamenco. Annals of Tourism Research, 46, 29–43. https://doi.org/10.1016/j.annals.2014.02.005
  • Matteucci, X., & Filep, S. (2017). Eudaimonic tourist experiences: The case of flamenco. Leisure Studies, 36(1), 39–52. https://doi.org/10.1080/02614367.2015.1085590
  • Matteo & Goya, C. (2003). The Language of Spanish Dance: A Dictionary and Reference Manual. Princeton Book Company.
  • Mollenhauer, J. (2021). “What’s in a Name?” Taxonomic Choices in the Field of Dance Studies. Dance Research, 39(1), 89-105. https://doi.org/10.3366/drs.2021.0322
  • Martínez del Fresno, B. (2017). Songs and dances for Eva Duarte de Peron. The trip to Spain in 1947 and the staging of the Hispanic myth. Resonancias, 21(41), 87-119.
  • Martínez-Delgado, C. (2019). Analysis of cultural transmission in music textbooks of Primary Education. Revista Latinoame-ricana De Tecnologia Educativa-Relatec, 18(2), 117-131. https://doi.org/10.17398/1695-288X.18.2.117
  • Mas-Mas, D., Arnau Mollá, A. F., & Romero Naranjo, F. J. (2023). Doble tarea y movimiento: estudio bibliométrico basado en motores búsqueda de alto impacto (Dual-task and movement: a bibliometric study based on high-impact search engines). Retos, 50, 904–918. https://doi.org/10.47197/retos.v50.100176
  • Montero, I., & León, O. (2002). Clasificación y descripción de las metodologías de investigación en Psicología. International Journal of Clinical and Health Psychology, 2.
  • Montesinos Sánchez, M. Á. (2018). ¿Saber bailes ó saber bailar? Del baile tradicional a los bailes típicos regionales [To know dances or to know how to dance? From traditional dance to typical regional dances]. Revista de folklore, 439, 12-18.
  • Olcina Cantos, J., & Vera-Rebollo, J. F. (2016). Climate change and tourism policy in Spain: Diagnosis in the Spanish Mediterranean coast. Cuadernos de Turismo, 38, 323-359. https://doi.org/10.6018/turismo.38.271471
  • Pacheco-Delgado, E. F., Villafuerte-Holguín, J., & López-Vélez, J. (2022). Actividad física y motivación al aprendizaje del inglés como lengua extranjera en niños pequeños de Ecuador [Physical activity and motivation for learning english as a foreign language in young children in Ecuador]. Retos, 44, 988-998. https://doi.org/10.47197/retos.v44i0.90137
  • Padial-Ruz, R., García-Molina, R., González Valero, G., & Ubago-Jiménez, J. (2022). Actividad física y movimiento inte-grados en la enseñanza de una segunda lengua desde una edad temprana: Una revisión sistemática [Physical activity and movement integrated into the second language teaching from an early age: A systematic review]. Retos, 44, 876-888. https://doi.org/10.47197/retos.v44i0.91506
  • Padilla-Moledo, C., & Coterón-López, J. (2013). ¿Podemos mejorar nuestra salud mental a través de la Danza? Una revisión sistemática [Can we improve mental health dancing? A systematic review]. Retos, 24, 194–197. https://doi.org/10.47197/retos.v0i24.34556
  • Palma, L., Luisa Palma, M., Rodriguez, A., Luis Martin, J., & Cascajo, I. (2017). Live Flamenco in Spain: A Dynamic Analysis of Supply, With Managerial Implications. International Journal of Arts Management, 19(3), 58–70.
  • Palma-Marifil, T ., Carroza-Sepulveda, D ., Torres-Lorca, R., Poblete-Aro, C., Cadagan, C., & Castillo-Paredes, A. (2021). Cambios en los síntomas de inatención, hiperactividad e impulsividad en niños y adolescentes con TDAH me-diante los Deportes. Una revisión [Changes in symptoms of inattention, hyperactivity and impulsivity in children and ad-olescents with ADHD through Sports. A review]. Retos, 41, 701-707. https://doi.org/10.47197/retos.v41i0.78201
  • Paris-Alemany, A., La Touche, R., Gadea-Mateos, L., Cuenca-Martinez, F., & Suso-Marti, L. (2019). Familiarity and complexity of a movement influences motor imagery in dancers: A cross-sectional study. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 29(6), 897–906. https://doi.org/10.1111/sms.13399
  • Pastor Prada, R., & Morales Fernandez, A. (2021). Traditional dance didactics for the school: bibliographic re-view. Retos, 41, 57-67.
  • Pegg, C. (2000). Folk Music. En The New Grove Dictionary of Music and Musicians (Vol. 9). OXFORD University Press.
  • Pujolar, J., Fernandez, J.-A., & Subirana, J. (2011). Language, Culture and Identity in the Global Age. Digithum, 13, 55-61.
  • Reynolds, W. C. (1998). European Traditional Dance. In International Encyclopedia of Dance: A Project of Dance Perspectives Foundation, Inc (Vol. 2). Oxford University Press.
  • Rice, T. (2005), “Est-il possible d’écrire l’histoire des musiques de tradition orale?” ["Is it possible to write the history of music in the oral tradition?]. In Jean-Jacques Nattiez dir.: Musiques. Une encyclopédie pour le xxe siècle. 3. Musiques et cul-tures. Paris-Arles: Cité de la Musique-Actes Sud: 137-163.
  • Romero-Naranjo, F. J. (2013a). Criterios de evaluación en la didáctica de la percusión corporal Método BAPNE [Evalua-tion criteria in the didactics of body percussion BAPNE Method]. Educatio Siglo Xxi, 31(1), 235-253.
  • Romero-Naranjo, F. J. (2013b). Science & art of body percussion: A review. Journal of Human Sport & Exercise, 8(2), 442-457. https://doi.org/10.4100/jhse.2012.82.11
  • Romero-Naranjo, F. J. (2016). Europa y América. Música litúrgica en ámbito hispánico. La catedral de Las Palmas de Gran Canaria y su maestro de capilla Diego Durón de Ortega (*1653;† 1731) Documentación y marcas de agua [Europe and America. Liturgical music in the Hispanic sphere. The cathedral of Las Palmas de Gran Canaria and its maestro de capi-lla Diego Durón de Ortega (*1653;† 1731) Documentation and watermarks.]. Anuario Musical, (71), 57-80.
  • Romero-Naranjo, F. J. (2020). Percusión corporal y “Solfeo cognitivo”. Recursos pedagógicos según el método BAPNE [Body percussion and "Cognitive solfeggio". Pedagogical resources according to the BAPNE method]. Pensamiento Actu-al, 20(35), 105-121. https://doi.org/10.15517/PA.V20I35.44398
  • Romero-Naranjo, F. J., & Andreu-Cabrera, E. (2023a). Neuromotricity as a new paradigm. Journal of Human Sport and Exercise, 18(1), 194–208. https://doi.org/10.14198/jhse.2023.181.16
  • Romero Naranjo, F. J., & Andreu-Cabrera, E. (2023b). Neuromotricidad como recurso interdisciplinar. Justificación teóri-co-práctica a través del método BAPNE [Neuromotricity as an interdisciplinary resource. Theoretical-practical justifica-tion through the BAPNE method]. Retos, 49, 350–364. https://doi.org/10.47197/retos.v49.98903
  • Romero Naranjo, F. J., & Andreu Cabrera, E. (2023c). Condición física y Neuromotricidad. Justificación teórico-práctica según el método BAPNE (Physical condition and neuromotricity. Theoretical-practical justification according to the BAPNE method). Retos, 50, 215–227. https://doi.org/10.47197/retos.v50.98712
  • Romero Naranjo, F. J., & Andreu Cabrera, E. (2023d). Los Diez Pilares de la Neuromotricidad. Justificación teórico-práctica según el método BAPNE (The Ten Pillars of Neuromotricity. Theoretical-practical justification according to the BAPNE method). Retos, 50, 357–370. https://doi.org/10.47197/retos.v50.98333
  • Romero-Naranjo, F. J., Andreu-Cabrera, E., & Arnau-Molla, A. F. (2023). Neuromotricity and body schema. Bases for the use of body percussion in the sciences of physical education and sport. Retos, 47, 615-627.
  • Romero Naranjo, F. J., & Llorca-Garnero, J. (2023). Ergoespirometría & body percussion. Estudio de caso basado en el método BAPNE FIT [Ergospirometry & body percussion. Case study based on BAPNE FIT method]. Retos, 48, 674–683. https://doi.org/10.47197/retos.v48.97928
  • Romero-Naranjo, F. J., Pujalte-Cantó, F. J., & Arnau-Mollá, A. F. (2023). Percusión corporal y atención selectiva. Estudio cuantitativo interdisciplinar a través de actividades de neuromotricidad método BAPNE basado en la tarea dual en Educa-ción Primaria. Retos, 48, 844–860. https://doi.org/10.47197/retos.v48.97661
  • Romero-Naranjo, F. J., & Sayago-Martínez, R. (2021). Music motor control and dual task. Handsball change as a musical-Motor paradigm [Written submission]. ERPA 2021 International Congresses on Education, Sakarya, Turkiye.
  • Serrano-Guzman, M., Aguilar-Ferrandiz, M. E, Valenza, C. M., Ocana-Peinado, F. M., Valenza-Demet, G., & Villaverde-Gutierrez, C. (2016). Effectiveness of a flamenco and sevillanas program to enhance mobility, balance, physical activity, blood pressure, body mass, and quality of life in postmenopausal women living in the community in Spain: A random-ized clinical trial. Menopause-the Journal of the North American Menopause Society, 23(9), 965–973. https://doi.org/10.1097/GME.0000000000000652
  • Suárez Muñoz, R. M., Ortiz Camacho, M. del M., & Baena Extremera, A. (2020). El traje escénico en la Danza Española: Importancia y simbolismo [The stage costume in Spanish Dance: Importance and symbolism]. Revista de humanidades, 41, 11-36. https://doi.org/10.5944/rdh.41.2020.22907
  • Zhang, N., Gomez-Lozano, S., & Vargas-Macias, A. (2022). Hotspots and trends of flamenco dance research: A CiteSpace analysis. Cultura Ciencia Y Deporte, 17(53), 99-108. 10.12800/ccd.v17i53.1861